Sinterklaas en prikkelgevoelige kinderen

Je loopt niets vermoedend het schoolplein op. En ineens zit je er middenin. Overal hangen slingers en sinterklaaszakken. En uit de speakers knallen sinterklaasliedjes. En het is nog lang geen Sinterklaasfeest. Een paar gedachten over Sinterklaas en prikkelgevoelige kinderen en andere decemberchaos. Een verhaal over met name autisme en hoogbegaafdheid.

Prikkelgevoelige kinderen

Op iedere school zijn veel kinderen die extra gevoelig zijn voor prikkels. Sommigen vinden het lastig om deze prikkels te filteren, ze merken alles op en gaan overal op in. Bij anderen komen deze prikkels gewoon extra hard binnen. Ze hebben echt last van alles wat ze zien, horen, ruiken en voelen. Bij bijna al deze kinderen is er op een rustige dag al sprake van chaos in het hoofd. En daar komen al deze extra prikkels dan nu nog bij.

Veel prikkelgevoelige kinderen vinden het moeilijk om te dealen met onverwachte dingen. Ze hadden hun verwachtingen namelijk net georganiseerd. Bij kinderen met autisme en hoogbegaafdheid gebeurt dat in vaak met de hulp van planborden. (hier schrijf ik daar over). Als er iets onvoorspelbaar is, dan is dat het Sinterklaasfeest wel.

Feest is niet voor iedereen hetzelfde

De feesten op scholen worden vaak georganiseerd door vrijwilligers in een activiteitencommissie of een oudercommissie. Dit zijn vaak mensen die wel van een feestje houden. Ze zijn gek op borrels, socializen en geluid. En het zijn dan ook vaak de feestnummers die we graag binnenhalen in deze commissies.

Maar hun wensen en eigenheid is het tegenovergestelde van wat gevoelige kinderen prettig vinden. De kunst is om op zo’n manier feest te vieren dat je rekening houdt met de tradities rond Sinterklaas en kinderen met autisme of hoogbegaafdheid.

Sinterklaas en passend onderwijs

Sinterklaas en passend onderwijs gaan dus niet automatisch samen. Passend onderwijs is ongelijke kansen geven aan alle leerlingen, zodat ieder op zijn of haar manier een schooldiploma kan halen. Die ongelijke kansen moeten dus ook gelden voor de feesten op school.

Het lijkt mij een taak van intern begeleiders om een flinke vinger in de pap te hebben bij de organisatie van het Sinterklaasfeest. Maar ook bij de keuze voor schoolreisjes en andere activiteiten die vanuit school plaatsvinden. Dat ouders niet altijd aan alle kinderen denken, dat is best te begrijpen. Maar als school zet je uiteindelijk je handtekening onder een feest, zorg dus dat het een passend feest is.
Als het goed is heb je als onderwijsteam alle kinderen met autisme, hoogbegaafdheid of een andere prikkelgevoeligheid op je netvlies staan.

In dit blog schreef ik al een paar praktische handreikingen die Sinterklaas en prikkelgevoelige kinderen dichter bij elkaar kunnen brengen. En misschien kan daar nog bij: vier de binnenkomst van Sinterklaas en laat het feest daarna met rust. Thuis kan het verder weer gevierd worden zoals past bij de verschillende gezinnen.

December en november zijn drukke maanden

In de 10-minuten gesprekken over onze kinderen horen we ieder jaar weer dat de wintermaanden van die drukke maanden zijn voor de kinderen. Iedereen is moe en het gebrek aan zonlicht gaat ook bij het onderwijzend personeel een rol spelen.
Hoe mooi zou het zijn we dit al in oktober zouden beseffen. En dat het dan zou gelden als een argument om het rustig aan te doen in deze maand. In plaats van een zwakke zucht alsof het leven ons overkomt.
Deze maanden zijn echt heel erg druk voor gevoelige kinderen. Een onvolledige greep uit de chaos:

• We moeten verlanglijstjes maken terwijl we weten dat we niet altijd krijgen wat we op het lijstje zetten. Terwijl ons de vraag is gesteld wat we willen hebben.
• In alle winkels en zelfs op straat klinkt sinterklaasmuziek.
• Overal hangen slingers, posters en allerlei andere versieringen, het is normaal al zo’n chaos in de winkels en straten.
• In sommige winkels is het Kerstfeest en Sinterklaasfeest tegelijk.
• Sinterklaas bestaat niet en toch doet ieder alsof hij wel bestaat. En hoe harder volwassenen hun best doen om het verhaal geloofwaardig te maken, hoe ongeloofwaardiger het wordt. Want waarom komt Sinterklaas op verschillende scholen op het hetzelfde moment aan?
• Ik ga naar school om te leren lezen en rekenen. Wat heeft Sinterklaas hiermee te maken?
• Uit iedere hoek kan er ineens een Piet tevoorschijn komen. En dat is heel lastig want: 1. Ik vind het lastig om emoties af te lezen van de gezichten van mensen. Als ze een masker dragen of gesminkt zijn is het nog moeilijker. 2. Ik schrik van de onverwachte toenadering van Pieten, want ik hou niet van spontaan en ik hou er niet van om aangeraakt te worden door vreemde mensen. 3. Zwarte Piet is nu Roetveegpiet terwijl iedereen weet dat ze niet door de schoorsteen komen. Als ik ze nu zie moet ik daarover nadenken. En als er ineens toch een hele zwarte Piet is begrijp ik het helemaal niet meer.
• Thuis kijk ik sinterklaasjournaal, maar op school doen we het weer.
• In november en december zijn er ook nog genoeg andere dingen die lijken te moeten: verjaardagen, voorlichtingsdagen, allerlei Sinterklaasfeesten, etc.

En zo zijn er allerlei dingen te noemen. Ze gelden niet voor alle gevoelige kinderen. Maar bovenstaande zullen gedachten zijn van veel hoogbegaafde kinderen of kinderen met autisme.

Sinterklaas en prikkelgevoelige kinderen thuis

Misschien is het wel eens goed om hier te beschrijven hoe het er in veel gezinnen aan toe gaat deze maanden:

• De speelgoedgidsen worden verstopt of de kinderen krijgen één uur de tijd om wat mooie cadeaus op te schrijven.
• De cadeaus worden samen met de kinderen gekocht en ingepakt.
• De zak wordt samen met de kinderen bij de deur gezet.
• In sommige gezinnen wordt het sinterklaasjournaal niet gekeken.
• Kinderen zijn thuis druk en explosief terwijl ze op school juist overweldigd en dus rustig zijn.
• Suprises maken de kinderen zelf, onder begeleiding van hun ouders. Terwijl veel andere ouders het maken van de suprises overnemen van de kinderen. De suprises moeten perfect zijn, dat is lastig.
• Ouders zijn doodmoe en voelen zich schuldig. Omdat iedereen er van uitgaat dat Sinterklaas leuk en gezellig is.

Bij iedereen met autisme, HSP of hoogbegaafdheid gaat het op een andere manier. Maar de gemene deler is dat het lastig is om prikkels op een goede effectieve manier te verwerken. Alles wat extra bijzonder is, is dus ook extra moeilijk.

Wat niet wegneemt dat ook deze mensen veel lol kunnen beleven aan Sinterklaas en kerst. En dit is het rare en dit maakt dat gevoelige mensen vaak niet begrepen worden: sommige prikkels zoeken deze kinderen juist op. Daarover schrijf ik binnenkort een blog.

Heb jij nog goede tips? Laat ze weten in een reactie hieronder.

Goede links over Sinterklaas en autisme en hoogbegaafdheid

• De NVA schreef een paar tips
• Merel Sprong schrijft leuke tips voor hoogbegaafden en Sinterklaas
• Geef me de 5 geeft tips
• Gevoelige kinderen en Sinterklaas
• Doe niet te leuk (niet over Sinterklaas maar de link is te leggen)

Bekijk ook eens het oude filmpje hieronder.