Geen leren zonder zorgen

De perfecte leeromgeving voor hoogbegaafden en andere prikkelgevoelige kinderen heeft de juiste combinatie van zorgen en leren in zich. In gesprekken met mensen in het onderwijs merk ik dat er vaak een grens getrokken wordt tussen zorg en onderwijs. Volgens mij heb je dan nog geen goed beeld van gevoelige kinderen en hoogbegaafdheid. Een kind komt niet tot leren als je niet eerst voor hem zorgt. In passend onderwijs moet je eerst zorgen, daarna pas onderwijzen.

Eerst zorgen, dan leren

In alle sociale- en commerciële beroepen leren we dat we eerst moeten zorgen voor de mensen die op ons afkomen. Pas als mensen zich op hun gemak voelen gaan ze over tot een aankoop. Als ze de omgeving vertrouwen lukt het om te ontspannen, te genieten.
Op school geldt dat net zo goed. Een leerling moet zich op zijn gemak voelen. Hij moet zich gezien voelen én weten. Eerst zorgen, dan leren.

Het lastige is dat je hierbij ook niet kunt afgaan op wat je ziet of denkt te zien in een leerling. Vooral hoogbegaafde kinderen zijn er goed in om op school te verbergen hoe ze zich echt voelen. Daarom is het goed om bij deze kinderen in plaats van NIVEA (niet invullen voor een ander) juist WIVEA te gebruiken: Wel Invullen Voor Een Ander. Vanuit de theorie en wetenschap weten we dingen. Gebruik ze dan ook voordat er problemen komen.

Hoogbegaafdheid is meer dan snelle hersens

De discussies op internet laten zien dat er nog veel mensen zijn die denken dat hoogbegaafdheid een kwestie van uitzonderlijke leervermogens is. Deze kinderen zullen zich wel redden, denken ook veel docenten. Maar hoogbegaafdheid of meerbegaafdheid is echt meer dan de hersens. De hele persoon is anders, zoals ik hier beschreef.
Hoogbegaafdheid of prikkelgevoeligheid zit in je hele systeem. Daarom moet er eerst gezorgd worden voor de leerling, voordat er geleerd kan worden.
Als je slimme kinderen alleen het compacten en verrijken aanbiedt, of één keer in de week een plusuur laat meemaken, dan zorg je niet goed voor deze kinderen. De leeromgeving voor hoogbegaafden moet bovenal veilig zijn. Dat betekent dat de volwassenen binnen die omgeving warme en gepaste aandacht geven aan het kind. Dat ze erbij nadenken wanneer er wel eens te veel licht, geur of geluid kan zijn. Dat ze er stil bij staan dat leerlingen zich onveilig voelen als er te veel herhaling in de stof zit.

Passend onderwijs voor hoogbegaafden is een zorgomgeving

De kunstmatige grens tussen zorgen en leren is voor geen enkele leerling goed. En juist de leeromgeving voor hoogbegaafden moet een zorgomgeving zijn. Een plek waar aandacht is voor de hele mens, niet alleen voor het stel redelijk goed functionerende hersenen.
Niet goed zorgen voor een leerling zorgt voor het verdwijnen van vertrouwen en motivatie. Het zorgt voor onderpresteren en spijbelen.
In een plusklas voor hoogbegaafde leerlingen zul je dan ook altijd merken dat er aandacht is voor falen, voor vertrouwen, voor doorzetten, voor doelen stellen, motiveren, organiseren. Allemaal onderdelen die deel uitmaken van het ZIJN van mensen. Terwijl we het vaak zien als een TAAK die we moeten uitvoeren.

Geen leren zonder zorgen

Het zou goed zijn als onderwijs en de zorg voor kinderen niet meer tegen elkaar uitgespeeld worden als het gaat om het verdelen van geld binnen samenwerkingsverbanden. Aandacht voor prikkelgevoelige en snelle kinderen kan niet zonder te zorgen. Zonder te zorgen kan er niet worden geleerd. Een kind gaat dan voor zichzelf zorgen, met alle gevolgen van dien.

Wil je meer lezen over hoogbegaafden in de klas of misschien zelfs een opleiding volgen? Kijk eens bij Sonja Morbé en Merel Sprong op hun website. Samen zorgen we voor passend onderwijs.