Want ik was afgeschreven

Misschien herken je dat wel. Soms lees je een artikel dat je bijzonder raakt. Dat had ik vandaag met het artikel ‘De kracht van een betrokken leerkracht’ in het ChristenUnie ledenmagazine van September 2020. Binnenkort ongetwijfeld hier terug te lezen. Het artikel liet mij weer zien hoe belangrijk ons werk op scholen is. Al kan ik maar voor 1 of 2 leerlingen iets zinnigs betekenen, dan is dat al de moeite waard.

Het artikel is een verslag van een gesprek tussen ex-docent Peter de Vries en ex-leerling Harmen. En uiteraard is er een kamerlid bij, het is tenslotte een ledenmagazine, Eppo Bruins in dit geval.

Vrijheid voor problemen want ik was afgeschreven

“Ik was in het kamertje van de directeur een ongemotiveerde leerling geworden; ik voelde mij door niemand begrepen; blikt Harmen terug. “De term gedragsproblemen was voor mij een vrijbrief voor problemen en ontsporing, want ik was afgeschreven”.
Het doet mij pijn als ik het lees. Hoe de docenten en de directeur zich voelden in dit verhaal weten we niet. Misschien voelden ze zich net zo onmachtig en verdrietig als de leerling. En de tijdsgeest zal er ook mede voor gezorgd hebben dat de oplossing van ‘isolatie’ gevonden werd. Het citaat maakt pijnlijk duidelijk wat de impact is van wat we als volwassenen tegen kinderen zeggen.
Leerlingen hebben snel door hoe we over hen praten. Een leerling zei vorig jaar tegen mij: “die docent haat mij, dus waarom zou ik het hem gemakkelijk maken”.
Het erge is dat deze leerling niet alleen dacht dat de docent negatief over hem dacht, maar dat hij het ook echt negatieve woorden gehoord heeft: dat zal me het jaartje weer worden met jou in de klas. Het woord ‘haten’ komt voort uit de woede die dit oproept bij de leerling.

Het is zo belangrijk dat we positieve dingen zeggen over jonge mensen. Want ze voelen zich vaak al naar genoeg met alle onzekerheden die het leven en hun nieuwe lichaam met zich meebrengt.

Betrokken leerkracht – contact op zielsniveau

Harmen had het geluk dat Peter op zijn pad kwam. Een betrokken docent die de leerling weer de groep introk en aan het leren kreeg. “Hij begreep me echt, en ik wilde me graag inzetten voor hem”. Dit raakt mij, net als deze zinsnede: “We hadden elkaar gevonden. We zijn een avontuur aangegaan als mensen, niet als leerkracht en leerling”, vindt Peter. “Er gebeurde tussen ons iets op zielsniveau: onze belevingen pasten bij elkaar”.
Het raakt mij omdat ik dit herken. Je komt soms mensen tegen die een snaar in je raken. Als hulpverlener zou je dan op je hoede moeten zijn omdat je de kans loopt je eigen gevoelens te projecteren op de ander. Maar in het echte leven, op straat en in de scholen, hoeft dat niet. Natuurlijk moet je professioneel blijven en ervoor zorgen dat je niet projecteert. Maar jongeren willen juist de echtheid in jou en mij ontmoeten omdat ze daarmee leren hoe ze leven kunnen. Het helpt ze keuzes te maken. Het geeft ze de voorbeelden die ze zo nodig hebben. Het is zo geweldig om juist vanuit je hart met jongeren te spreken. Deel je zorgen die je hebt over de jongere en vier de overwinningen die je ziet bij de jongere. Maar wees vooral nieuwsgierig naar het leven van de jongens en meiden: hoe leef jij? Wat doet het met je als je de klas steeds uitgestuurd wordt?
“Mag ik dan bij jou” is een groot thema of misschien zelfs een behoefte bij jongeren. Op mijn andere website ga ik daar in een blog over de jeugdtrends verder op in.

Het komt goed met leerlingen

Zo af en toe zie ik leerlingen nu ze volwassenen zijn. Niet per se persoonlijk, maar ze komen voorbij in het journaal als de expert die geraadpleegd wordt op bepaalde onderwerpen. Of ze noteren de ene na de andere mijlpaal op LinkedIn. Terwijl ze zich vroeger zo afgeschreven voelden door docenten. Ze gedroegen zich volgens de verwachtingen van deze volwassenen. En nu zijn ze succesvol en gelukkig, net als Harmen die verschillende studies gedaan heeft en werkgever is voor zo’n 150 mensen. (wat misschien wel weer onderstreept dat spijbelaars de zelfstandige denkers van de school zijn).
Ik word er blij en dankbaar van als ik dan bedenk dat ik een poosje met deze leerlingen heb mogen oplopen. Dat we door de weerstand heen zijn gekomen en dat ze mij hebben laten zien wat er in hun hart leefde. Bij sommigen voelt dat inderdaad zoals Peter het in het artikeltje ook zegt: we hadden elkaar gevonden. Contact op zielsniveau, op zijnsniveau. Er stroomt waardering en warmte heen en weer.

Balanceren op een koord

Momenteel kom ik als leerlingbegeleider de leerling tegen bij de ingang van de school. Op de plek waar absentie en te laat komen vertaald wordt in motivatie en executieve vaardigheden. En ik heb nu een paar keer mogen ervaren hoe je soms moet balanceren op een zijden draad in het contact met leerlingen. Een verkeerd woord kan zomaar het einde van het gesprek betekenen. Maar dat prachtige moment dat ik ook al een paar keer mocht meemaken is onbetaalbaar. Het moment dat die weerstand breekt, de leerling een poosje diep in je ogen kijkt en vervolgens zijn hart laat stromen. Ik heb hem, en hij heeft mij. Zoals Harmen ging werken voor Peter, werken wij nu ook voor elkaar aan hetzelfde doel.

En net zo vaak komt dat moment niet. En dan ga ik op zoek naar iemand bij wie de leerling wel kan stromen. Het draait immers niet om mij, maar om die leerling (die in het hele verhaal hij en hem wordt genoemd maar ook vrouwelijk kan zijn).

Ben jij een betrokken leerkracht?

Ken je het boek De Gelukkige Klas van Theo Thijssen? Die moet je eigenlijk echt even lezen, het gaat over een betrokken leerkracht die zich het lot aantrekt van een klas vol afgeschreven leerlingen. Je vindt het hier.(affiliatielink). En dan merk je dat contact op zielsniveau niets te maken heeft met tijdsgeest, maar met drijfveren en passie.

Misschien vind je het blog ‘De oorzaak voor VSV is soms een gedachte’ ook interessant om te lezen. Het gaat over gedachten die ik ben tegenkomen bij leerlingen die de gang naar voortijdig schoolverlaten inzetten.

Afbeelding van Free-Photos via Pixabay